ျမန္မာနိုင္ငံ၌ ဗုဒၶဘာသာဝင္ သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႔သည္ တေပါင္းလျပည့္ေန႔ကို ေရွးျမန္မာဘုရင္မ်ားလက္ထက္က သဲပံုေစတီပြဲေတာ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ က်င္းပခဲ့ၾကေလ၏ ။ ျမန္မာဘုရင္မ်ား မရွိၾကေတာ့သည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တြင္ ထိုသဲပံုေစတီပြဲေတာ္မ်ားအစား ဘုရားပြဲေတာ္မ်ားအစားထိုးလာခဲ့ၾက၏။ ထိုတေပါင္းလျပည့္ေန႔တြင္ က်င္းပေသာ ဘုရားပြဲေတာ္မ်ားကို တေပါင္းပြဲေတာ္ဟု ေခၚစမွတ္ျပဳလာၾက၏။
သာဓကျပဳရလွ်င္ ေလးဆူဓာတ္ပံု ေရႊတိဂံုေစတီျမတ္ၾကီး၌ တေပါင္းလျပည့္ေန႔ပြဲေတာ္ ၾကက္ပ်ံမက် အလြန္တရာစည္ကားသိုက္ျမိဳက္စြာ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔ က်င္းပခဲ့ၾကပံုကို စာဆိုေတာ္ နဝေဒး၏ စာမ်ားအရ သိနိုင္ပါ၏။ စာဆိုေတာ္ၾကီးက " တေပါင္းေသာ္ကား၊ ဆံေတာ္ဒဂံု၊ တက္ၾကကုန္၏ ၊ ပည္းပံုမ်ားျဖင့္၊ သဘင္ႏွစ္ၾကာင္း၊ ေလွေပါင္းလွည္းက၊ တုပဆင္ယင္၊ မျမင္စဖူး၊ တင့္လြန္က်ဴးမွ်၊ စံုဖူးမကြာ၊ သို႔ေသာခါသည္၊ ဟု ဖြဲ႔ဆိုခဲ့၏။ ယခုႏွစ္မွာလည္း(၁၃၇၃ ခုႏွစ္) ေရႊတိဂံုတေပါင္းပြဲေတာ္ကို ေစတီေတာ္ျမတ္ၾကီး တည္ထားကိုးကြယ္ျခင္း ႏွစ္၂၆၀၀-တိတိျပည့္ေျမာက္သည့္ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ စည္ကားသိုက္ျမိဳက္စြာက်င္းပခဲ့ၾကကုန္၏။ သို႔ေသာ္ တေပါင္းပြဲအစ သဲပံုေစတီက ဟုေတာ့ ဆိုနိုင္၏။
ယခုႏွစ္တြင္ စကၤာပူက East Coastမွာ စကၤာပူေရာက္ဗုဒၶဘာသာျမန္မာတို႔ တေပါင္းပြဲေတာ္အစ သဲပံုေစတီကို က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ (ဒကာမၾကီးေဒၚရီ) Reiko Crystal ၏ Facebook မွတဆင့္ ၾကည္ညိုဖြယ္ရာသဲပံုေစတီကို ဖူးေတြ႔ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရပါ၏။ ထိုသဲပံုေစတီေတာ္သည္ ၂ ညတာမွ် စကၤာပူက East Coastမွာ ကိန္းဝပ္စံပယ္နိုင္ခဲ့သည္ဟု သိရ၏။ စာေရးသူအေနနဲ႔ အလြန္လက္ရာေျမာက္စြာ တည္ထားသည့္ ယင္းသဲပံုေစတီဓာတ္ပံုေလးၾကည့္ျပီးေတာ့ ၾကည္ညိုမွဳလည္းျဖစ္ခဲ့သလို အမ်ားဖတ္ရွဳ႕ရန္ သဲပံုေစတီအေၾကာင္း ေဆာင္းပါးေလးတစ္ပုဒ္ ေရးကာ မွ်ေဝမည္ဟု စိတ္ကူးျဖစ္ခဲ့၏။ နည္းနည္းအလုပ္မအားလပ္ေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္မီမေရးနိုင္ခဲ့ေပ။ သို႔ေသာ္ ပိဋကတ္ႏွင့္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေလးမ်ားကို လိုက္လံရွာေဖြကာ ဖတ္္ျဖစ္၏။ ဒကာမၾကီး၏ ေဖ့စဘုတ္မွာလည္း သဲပံုေစတီအေၾကာင္း ေဆာင္းပါးေလးေရးခ်င္၏။ သို႔ေသာ္လည္း မိုးလြန္မွ ထြန္ခ်သလိုမ်ိဳးျဖစ္ေနျပီ ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို မွတ္ခ်က္ေပးထားခဲ့၏။ ဒကာမၾကီးကေတာ့ (Reiko wrote: ) "မလြန္ပါဘူးဘုရား။ တပည့္ေတာ္တို႔ ကုသိုလ္ေတြ မေမ့ေအာင္၊ ထပ္ထပ္ပြားမိေအာင္ အာေသဝန ပစၥည္းရတာေပါ့ဘုရား။ ဟု ျပန္လည္ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဤေဆာင္းပါးေလး စြမ္းနိုင္သမွ်ေရးသားရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဒကာမၾကီး၏ Facebook မွ သဲပံုေစတီဓာတ္ပံုအတြက္ မွတ္ခ်က္ေလးမ်ားကို ေတြ႔ရ၏။ ထုိမွတ္ခ်က္မ်ားထဲမွ Ashin Visarada ၏ မွတ္ခ်က္ေလးႏွင့္ စာေရးသူ၏ ဤေဆာင္းပါးေလးကို စလိုက္ခ်င္ပါသည္။ သဲပံုေစတီ၊ ရႈမအီဘူး၊ ၾကည္နဴးဖြယ္ပံု၊ ေရမီးစံုႏွင့္၊ ပန္းပံုျခယ္သ၊ သစ္သီးလွႏွင့္၊ ၾကည္စြေကာ္ေရာ္၊ ရွိပူေဇာ္သည္၊ ဂုဏ္ေတာ္ဗုဒၶ မွန္း၍တည္း။ ယင္းသဲပံုေစတီေလးကို ေရမီးအစံု သစ္စီးဝလံပန္းမ်ိဳးစံုတို႔ျဖင့္ ၾကည္နူးဖြယ္ရာ ဆင္ယင္က်င္းပၾကသည္ကို ေတြ႔ရပါ၏။
ဤကဲ့သို႔သဲပံုေစတီပြဲ ဆင္ႏႊဲၾကပံုအေၾကာင္းကို ဗုဒၶစာေပမွ ျပန္ေျပာင္းၾကည့္ရလွ်င္ ဟိမဝႏၱာအနီး ယမကေတာင္၌ တပည့္အေပါင္း ၁ ေသာင္း ၄ ေထာင္ အျခံအရံရွိသည့္ ပုလိနထူပိယ(သဲပံုေစတီျပဳလုပ္ကိုးကြယ္ခဲ့သည့္) မေထရ္ေလာင္းလ်ာ နာရဒရေသ့ၾကီးက ေအာ္…တပည့္အေပါင္း ၁ေသာင္း၄ေထာင္တို႔မွာေတာ့ ငါတည္းဟူေသာ ေလးစားကိုးကြယ္ရာ ဆရာရွိၾကတယ္၊ ငါ့မွာေတာ့ ရိုေသေလးစားအားထားကိုးကြယ္ရာ ဆရာသမားကင္း၍ ေနတယ္၊ ဤသို႔ဆရာသမား ကိုးကြယ္အားထားစရာကင္း၍ ေနရျခင္းသည္ ေလာကၾကီးတစ္ခုလံုးမွာ ဆင္းရဲစရာတစ္ခုဘဲ ဟု ရေသ့ၾကီးက တစ္ေယာက္တည္းကိန္းေအာင္းေနစဥ္ စဥ္းစားေနမိသည္။
ဒုေကၡာ ပနာယံ ေလာေက၊ ယဒိဒံ အဂရုဝါေသာ။ ေလာေက-ေလာကၾကီး၌၊ ယဒိဒံ-အဂရုဝါေသာ-အေလးအျမတ္ကိုးကြယ္ရာ ဆရာကင္း၍ ေနရျခင္းသည္၊ အတၳိ-ရွိ၏။ အယံ-ဤအေလးအျမတ္ကိုးကြယ္ရာ ဆရာကင္း၍ ေနရျခင္းသည္၊ ေမ-ငါ့အား၊ ဒုေကၡာ-ေထာက္တည္ရာနည္းလွ ဆင္းရဲစြတကား။ တဲ့။ ထိုကဲ့သို႔ ရေသ့ၾကီးက ငါအေလးဂရုျပဳ ပူေဇာ္ထိုက္ေသာ ဆရာသမားကို ရွာမည္ဟု အၾကံရျပီးေနာက္ ေက်ာင္းသခၤန္းအနီးရွိ အမရိကျမစ္ငယ္၌ သဲပံုေစတီတစ္ဆူ တည္ထားေလ၏။ ထို႔ျပင္ ပရိနိဗၺာန္ဝင္စံေတာ္မူခဲ့ၾကကုန္ေသာ ဂဂၤါဝါဠဳသဲစုမကေသာ ဘုရားရွင္တို႔၏ ေစတီပုထိုးေတာ္တို႔သည္ ဤသဲပံုေစတီေတာ္ကဲ့သို႔ပင္ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ဘုရားေစတီနိမိတ္အာရံုယူလွ်က္ ေရႊဆည္းလည္းပန္း သုံုးေထာင္တို႔ျဖင့္ ေစတီေတာ္ကို ထီးတင္ပူေဇာ္ခဲ့၏။ သဲပံုေစတီေတာ္ကို သက္ေတာ္ထင္ရွား ျမတ္ဘုရားအမွတ္ျဖင့္ အာရံုယူကာ ညဥ့္နံနက္တိုင္း ရွိခိုးပူေဇာ္ခဲ့၏။
သာယံ ပါတံ နမႆာမိ၊ ေဝဒဇာေတာ ကတဥၹလိ၊
သမၼဳခါဝိယ သမၺဳဒၶံ၊ ဝႏၵိ ံ ၊ ပုလိန ထူပိယံ။
အဟံ-နာရဒမည္ေသာ ငါရေသ့သည္၊ ပုလိနေစတိယံ- ဓာတ္ေတာ္မလွဳံ သဲပုံေစတီေတာ္ကို၊ သမၼဳခါ- မ်က္ေမွာက္ေတာ္၌၊ သမၺဳဒၶံ ဝိယ- သက္ေတာ္ထင္ရွား သဗၺညုျမတ္ဘုရားကဲ့သို႔၊ ေဝဒဇာေတာ- ျဖစ္ေသာဝမ္းေျမာက္ျခင္းရွိသည္ျဖစ္၍၊ သာယံပါတံ-ညဥ့္နံနက္၊ ကတဥၹလိ- ခ်ီအပ္ေသာလက္အုပ္ရွိသည္ျဖစ္၍၊ နမႆာမိ- ေရႊဆည္းလည္းပန္းသံုးေထာင္တို႔ျဖင့္ ရႊင္လန္းပူေဇာ္ပါ၏။ ဝႏၵိ ံ- ရိုေသျမတ္နိုးလက္စံုမိုး၍ ရွိခိုးပူေဇာ္ခဲ့ေလျပီ။ (အပါဒါန္ ၂၊ စာမ်က္ႏွာ ၇၉၊ ၈၁၊ ႏွင့္ ပုလိနထူပိယမေထရ္အေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားရာ ေထရဂါထာ အဌကထာ ၁- စာမ်က္ႏွာ ၃၂၆-၃၂၇ လည္း ရွဳ႕ပါ။)။
ထို႔ျပင္ ပုလိနုပၸါဒက ေထရအပါဒါန္၌လည္း သဲပံုေစတီျဖစ္ေပၚလာပံုအေၾကာင္း တေစ့တေစာင္းေတြ႔ရ၏။ ဤကမၻာမွ ျပန္၍ေရတြက္သည္ရွိေသာ္ ကမၻာတစ္သိန္းကာလ ေဒဝလအမည္ရွိ ရွင္ရေသ့သည္ ဟိမဝႏၱာေတာဝယ္ နတ္တို႔ဖန္ဆင္းေပးအပ္ေသာ ေက်ာင္းသခၤန္း၌ အလုပ္အေကၽြး အျခံအရံေျမာက္မ်ားစြာျဖင့္ သီတင္းသံုးေနစဥ္ အခါတစ္ပါး၌ ျမစ္ကမ္းနေဘး သဲေသာင္ျပင္မွာ သဲမ်ားကို ေစတီပံုျပဳ သဲပံုေစတီထုကာ ရရာေတာပန္းပန္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ တည္ထားပူေဇာ္ခဲ့ေလသည္။ ယင္းေစတီ၌ သက္ေတာ္ထင္ရွား ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါးကို အာရုံျပဳၾကည္ညိုကာ ပူေဇာ္ကာ မိမိသီတင္းသံုးရာ ေက်ာင္းသခၤမ္းသို႔ ျပန္လာခဲ့၏ ။
သူ၏တပည့္အေပါင္းတို႔က သဲပံုေစတီတည္ထား ပူေဇာ္ရေၾကာင္းစံုလင္ကို ေမးၾကေသာအခါ ဆရာရေသ့ၾကီးက 'ေရွးေဟာင္းက်မ္းမ်ား၌ အျခံအရံမ်ားစြာရွိေသာ သဗၺညု ဘုရားရွင္ကို ညႊန္ျပထားေလသည္။ ထိုဘုရားရွင္ကို ရည္မွန္းျပီး သဲပံုေစတီကို ငါရွိခိုးပူေဇာ္သည္ ဟု မိန္႔ၾကားခဲ့ေလ၏။ တပည့္အေပါင္းတို႔ႏွင့္ ဆရာရေသ့ၾကီးသည္ ဘုရားရွင္ကို ၾကည္ညုိျမတ္နိုးေသာ စိတ္ဓာတ္ျဖင့္ သဲပံုေစတီကို အၾကိမ္ၾကိမ္ ပူေဇာ္ခဲ့ၾကဖူးေလသည္။
သဲပံုေစတီတည္ထားပူေဇာ္ရက်ိဳးကို အပါဒါန္ပါဠိ၁၊ စာမ်က္ႏွာ ၈၉ ၌ ေအာက္ပါအတိုင္း ျပဆိုထား၏ ။
ထူပႆ ပရိစိဏၰတၱာ၊ ရေဇာဇလႅံ န လိမၸတိ။
ဂေတၱ ေသဒါ န မုစၥ ႏၱိ ၊ သပဘာေသာ ဘဝါမဟံ။
ဆိုလိုသည္မွာ သဲပံုေစတီျမတ္ကို ရိုေသေလးျမတ္ အဆက္မျပတ္ ဆည္းကပ္ပူေဇာ္ အေလ့က်င့္မ်ားခဲ့ေလေသာေၾကာင့္ ျမဴအညစ္အေၾကး ေဂ်းအေညာ္သည္ ငါ၏ကိုခႏၶာမွာ လိမ္းၾကံကပ္ျငိျခင္းမရွိပါ၊ ငါ၏ ကိုခႏၶာမွ နံေစာ္ညစ္ေထး ပူအိုက္ေသာ ေခၽြးတို႔သည္လည္း ဘယ္ေသာအခါမွ မထြက္ပါ။ ငါ၏ ကိုယ္သည္ အဆင္းအေရာင္ ေျပာင္ေျပာင္ဝင္းဝင္း လွပျခင္းရွိလွ်က္ ဘဝသံသရာက်င္လည္ခဲ့ရပါ၏။ တဲ့။ ထိုကဲ့သို႔ ပုလိနထူပိယမေထရ္က ရဟႏၱာျဖစ္ျပီးေနာက္ သူ၏ ကိုယ္တိုင္ေရး အတၳဳပၸတၱိအေနျဖင့္ အပါဒါန္မွာ ျပန္ေျပာင္းေဟာထားခဲ့ေပသည္။
ဗုဒၶစာေပမွာ (၁) ဓာတုေစတီ- ျမတ္ဗုဒၶ၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို တည္ထားကိုးကြယ္ေတာ္မူျခင္း၊ (၂) ဓမၼေစတီ-ျမတ္ဗုဒၶေဟာေဖာ္ျပသည့္ တရားဓမၼ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို ကိုးကြယ္ျခင္း၊ (၃) ဥဒိၵႆေစတီ- ဂုဏ္ေတာ္ထံုမႊမ္း ပံုေတာ္မွန္းျပီး သက္ေတာ္ထင္ရွားကဲ့သို႔ အာရံုျပဳကိုးကြယ္ျခင္း (၄) ပရိေဘာဂေစတီ- ျမတ္ဗုဒၶ၏ သံုးေတာ္မူခဲ့သည္ ပရိကၡရာ စသည္မ်ားကို တည္ထားကိုးကြယ္ျခင္း ဟု ေလးမ်ိဳးရွိရာတြင္ ဤသဲပံုေစတီေတာ္သည္ ဂုဏ္ေတာ္ထံုမႊမ္းပံုေတာ္မွန္းျပီး တည္ထားကိုးကြယ္အပ္ေသာ ဥဒိၵႆေစတီ ပင္ျဖစ္ေပသည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔အဖို႔ အထူးအေရးၾကီးသည္မွာ ၾကည္ညိုစိတ္ထားတတ္ဖို႔က အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္ပါ။ ျမတ္စြာဘုရား သက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိသည္ျဖစ္ ထင္ရွားမရွိေတာ့သည္ျဖစ္ေစ စိတ္ထားတူပါက အက်ိဳးလည္း တူညီေသာအက်ိဳးရရွိပါသည္။
တိဌေႏၱ နိဗၺဳေတစာပိ၊ သေမ စိေတၱ သမံဖလံ။
ေစေတာပဏိဓိ ေဟတုဟိ၊ သတၱာ ဂစၦႏၱိ သုဂၢတိ ံ။(ဓမၼပဒ)
သက္ေတာ္ထင္ရွား ျမတ္ဘုရား၌လည္းေကာင္း၊ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္သြား ကိုယ္စား ရုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ သဲပံုေစတီ ပုထိုးအမ်ိဳးမ်ိဳး၌လည္းေကာင္း ရိုေသေလးျမတ္ သဒၶါေရာင္ဖိတ္ ၾကည္ညိုစိတ္သည္ တူညီခဲ့သည္ရွိေသာ္ လူနတ္နိဗၺာန္သံုးတန္ထင္ရွား အက်ိဳးတရားသည္ မပိုမသာ တူညီမွ်ပါ၏။ မွန္၏ ။ စိတ္ကိုေကာင္းစြာထားတတ္ျခင္းဟူေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္ သို႔မဟုတ္ စိတ္ဓာတ္၏ ေကာင္ျမတ္ျခင္းဟူေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္ လူနတ္ျဗဟၼာသတၱဝါတို႔သည္ ေကာင္းရာသုဂတိသို႔ မွန္စြာေရာက္ၾကေလ၏ ။ အထက္ပါဂါထာကို ေထာက္ဆေသာအားျဖင့္ သက္ေတာ္ထင္ရွားဘုရားမ်ားႏွင့္ ေစတီပုထိုးတို႔အေပၚ ၾကည္ညိုစိတ္ထားတူညီစြာ ထားတတ္ဖို႔ အလြန္ပင္အေရးၾကီးလွပါသည္။ သို႔မွသာလွ်င္ အက်ိဳးေပးတူညီပါလိမ့္မည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္သူေတာ္စင္တို႔သည္ ရုပ္ပြား ေစတီပုထိုး အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို ဂုဏ္ေတာ္ထံုမႊမ္း ပံုေတာ္မွန္းလွ်က္ ပူေဇာ္ကာ ဗုဒၶါနုႆတိ ဘာဝနာမ်ား ပြားမ်ားနိုင္ၾကပါေစကုန္တည္း။
သံုးလူဘမင္း၊ အာရံုသြင္း၊ ထင္လင္းေပၚေအာင္ျပဳ။
ေလ်ာင္းေတာ္မူ၌၊ ဝတ္ျပဳခုိက္၊ ဆိုက္ျမိဳက္ဂုဏ္ေတာ္ရွဳ႕။
ေစတီရုပ္ပြား၊ ဆင္းတုမ်ားကို ဝတ္တြားၾကည္ညို၊ မ်ားလူဗုိလ္၊ ထိုထိုနည္းမွီျပဳ။
ေမတၱာျဖင့္ Cd
အရွင္သုတာစာရာလကၤာရ(ေမ့သားလွ-ဇလဂၢ)
ေခတၱ
နာလႏၵာတကၠသိုလ္
အိႏၵိယနိုင္ငံ
